Tanı ve Tedavi

Kemik erimesi (osteoporoz) tanısı kemik mineral yoğunluğu ölçümü ile konulmaktadır. Kemik mineral yoğunluğu değerleri dual enerji X-ray absorbsiyometri (DXA) yöntemi kullanılarak elde edilmektedir. DXA, oldukça küçük yüzdelerde kemik kaybı tespit edebilen bir X-ışını türüdür.1

DXA, kemik erimesi tanısında en yaygın kullanılan tekniktir.1 Ölçüm omurga, kalça ya da kolun ön tarafından yapılmaktadır. Bu basit ve ağrısız işlem sırasında kemik sağlığınızla ilgili önemli bilgiler elde edilir. Doktorunuz gerekli görürse, hastalığınızın ayırıcı tanısını yapmak için başka tetkikler de isteyebilir. Bu tetkikler, doktorunuzun kemik kaybına neden olan başka bir tıbbi durumunuz olup olmadığını öğrenmesine yardımcı olabilir.2

Kemik Erimesi Nasıl Tedavi Edilir?

Kemik erimesinde ilaç tedavisi ile kırıkların önlenmesi, kemik mineral yoğunluğunun artırılması, hastalığa bağlı belirtilerin iyileştirilmesi ve hastanın yaşam kalitesinin artırılması hedeflenmektedir.3 Kemik mineral yoğunluğu sonuçları ile kişisel risk faktörleri birlikte değerlendirilerek ilaç tedavisi konusunda hekiminiz karar verecektir. İlaç tedavisine ek olarak, ilacınızın yüksek düzeyde etkinliğini sağlamak için kalsiyum ve D vitamini takviyeleri reçete edilebilir. Ayrıca yaşam tarzınıza da (risk faktörleri, beslenme ve egzersiz) dikkat etmelisiniz.4

Kırık Sonrası Rehabilitasyon ve Egzersiz

Kemik erimesi nedeniyle kırık geçirdiyseniz ameliyat olmanız gerekebilir. Bu ameliyat genellikle ortopedistler tarafından yapılır. İlk kırıktan sonra, yeni kırıkların meydana gelmesini önlemek için egzersizlerle düşmenin önlenmesi çok önemlidir. Egzersiz ayrıca ağrının azalmasına yardımcı olabilir.5

Kemik kütlesinin yanı sıra kas kuvveti ve kütlesini korumak için (özellikle ileri yaştaki kişilere) direnç ve denge egzersizleri önerilir. Bu hastaların başka engelleri ve/veya fiziksel işlev bozuklukları varsa, doktor tarafından yardım cihazları önerilebilir.5

Kalça kırıkları

Kalça kırıkları hastaların uzun süre hareketsiz kalmasına neden olur. Bununla birlikte, ameliyattan sonra hastalar mümkün olduğunca erken hareket etmelidir. Ameliyat sonrası ve hastaneden taburculuk sonrası egzersizler, fonksiyonel iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için aynı derecede önemlidir. Düşmelerin önlenmesine yönelik önlemler alınmalı, kalça kaslarını güçlendiren egzersizler bir uzman tarafından reçete edilmelidir.5

Kırık sonrası rehabilitasyon ve egzersiz, hastanın mümkün olduğu kadar bağımsızlığını yeniden kazanması ve aynı zamanda uzun yatak istirahatinden kaynaklanan komplikasyonlardan kaçınması için çok önemlidir. Örneğin, ayak bileği hareketi gibi egzersizler, hareketsiz kalmanın neden olduğu derin ven trombozunun (bacaktaki toplardamarlarda kan pıhtısı oluşması) önlenmesine yardımcı olabilir.5

Kalça kırığından sonraki bir yıl içinde hastaların:

*En az bir aletle yapılan aktiviteyi yapamaz (araba kullanma, market alışverişi, ev temizliği)
**İlk kez bir bakım evine girer
Omurga kırıkları

Kalça kırıklarında olduğu gibi, hastaların bağımsızlıklarını yeniden kazanmaları için (gerekiyorsa sırt korsesi kullanarak) erken hareket etmeleri önemlidir. Bu hastalara ikinci bir kırığı önlemek için düşmeyi önleme, genel kas yapısını koruma ve sırt kası egzersizleri önerilir. Bununla birlikte, egzersiz programı bir uzman tarafından hazırlanmalı ve yaralanmaları önlemek için dikkatli olunmalıdır.5

Önkol kırıkları

Bu durumda düşmeleri ve ek kırıkları önlemek için bu kişilerin egzersizlerle fiziksel fonksiyonlarını sürdürmeleri önemlidir.5

Kemik erimesi erken teşhis ile etkili bir şekilde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Sağlıklı bir yaşam tarzı ve gerekiyorsa uygun tedavi ile kırıkların önüne geçilebilir.4,7

Referanslar

  • 1. https://www.osteoporosis.foundation/patients/diagnosis | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022
  • 2. https://www.bonehealthandosteoporosis.org/patients/diagnosis-information/ | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022
  • 3. Kargın NÇ, ve ark. Euras J Fam Med 2016;5(3):95-102 | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022
  • 4. https://www.osteoporosis.foundation/patients/treatment | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022
  • 5. https://www.osteoporosis.foundation/health-professionals/fragility-fractures/treatment | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022
  • 6. Cooper C. Am J Med 1997;103(2A):12S-19S | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022
  • 7. https://www.iofbonehealth.org/osteoporosis | Son Erişim Tarihi 12 Ocak 2022